Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) là gì? Ý nghĩa và cách tính chỉ số này

Việc đánh giá các tỷ số tài chính trong chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích các hoạt động cơ bản của doanh nghiệp. Đồng thời giúp định giá cổ phiếu dựa trên các yếu tố định lượng. Nhờ các chỉ số này, chúng ta có thể theo dõi tình hình kinh doanh chặt chẽ hơn. Một trong những số liệu quan trọng mà mọi nhà đầu tư nên hiểu là Tỷ suất lợi nhuận gộp.

Có thể bạn quan tâm

Vậy tỷ suất lợi nhuận gộp là gì? Cách tính và ý nghĩa của chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận gộp là gì? Hãy tham khảo bài viết sau của DNSE để có câu trả lời.

Tỷ suất lợi nhuận gộp là gì?

Tỷ suất lợi nhuận gộp (tiếng Anh là Gross profit margin) hay còn gọi là tỷ suất lợi nhuận gộp là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời của một doanh nghiệp. Chỉ số này được tính theo tỷ lệ phần trăm và cho biết doanh nghiệp tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận gộp cho mỗi đồng doanh thu tạo ra.

Trong đó, có thể hiểu lãi gộp là khoản chênh lệch giữa thu nhập và chi phí bán hàng (bao gồm giá vốn, tiền thuê mặt bằng, lương nhân viên,…). Nó được tính toán với công thức:

Lợi nhuận gộp (GOS) = Doanh thu thuần – Chi phí bán hàng

Ví dụ: Giá bán một chiếc áo bạn nhập về là 30k, bán ra đồng giá 100k. Như vậy lãi gộp sẽ là 70.000 đồng.

Công thức tính tỷ suất lợi nhuận gộp

Tỷ suất lợi nhuận gộp (GPM) = (Lợi nhuận gộp: Doanh thu thuần) x 100

Cách tính lãi gộp trên báo cáo tài chính

Căn cứ vào báo cáo kết quả kinh doanh ĐTM 2020, chúng tôi có số liệu như sau:

• Doanh thu thuần = 59.636
• Lợi nhuận gộp = 27.669
• Do đó, tỷ suất lợi nhuận gộp = (27.669 : 59.636) X 100 = 46,39%

Năm 2020, cứ 100 đồng doanh thu tạo ra, EIA thu về 46,39 đồng lợi nhuận gộp.

Những ví dụ khác:

Giả sử để sản xuất một hộp sữa Vinamilk cần: chi phí nguyên vật liệu, nhân công, khấu hao tài sản cố định. Tổng chi phí nói trên là 185.000 VNĐ. Vinamilk đã bán hộp sữa này cho chuỗi Bách Hóa Xanh với giá 358.000 đồng. Do đó, những điều sau đây sẽ được ghi lại trong báo cáo kết quả hoạt động ĐTM:

Hay nhin nhiêu hơn: Tỷ suất lợi nhuận ròng là gì? Công thức và ý nghĩa

Tỷ suất lợi nhuận gộp tốt như thế nào?

Làm thế nào các nhà đầu tư có thể đánh giá chỉ số GPM của một công ty là tốt hay xấu? Có nên so sánh GPM của các công ty khác trong ngành? Hãy tham khảo 3 tiêu chí sau để đánh giá tỷ suất lợi nhuận gộp của một doanh nghiệp.

Biên lợi nhuận gộp ổn định theo thời gian

Thông thường, hầu hết các doanh nghiệp đều duy trì Biên lợi nhuận gộp ổn định theo thời gian. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chẳng hạn như có nhiều đối thủ cạnh tranh mới hoặc thay đổi mô hình kinh doanh thì chỉ số này sẽ có sự biến động.

Nếu nhận thấy tỷ suất lợi nhuận ròng của doanh nghiệp giảm bất thường, bạn nên đánh giá và xem xét kỹ nguyên nhân. Trong đó, hiệu quả sản xuất kém và doanh thu sụt giảm là nguyên nhân chính khiến biên lợi nhuận gộp giảm.

Nếu doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận gộp tăng, có thể xuất phát từ sự phục hồi sau khủng hoảng. Một số lý do khác có thể là ra mắt sản phẩm mới, thu hút đối thủ cạnh tranh, v.v.

Biên lợi nhuận gộp có xu hướng tăng dần theo thời gian

Một doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận gộp tăng theo thời gian là một dấu hiệu rất tốt. Điều này cho thấy hoạt động sản xuất của doanh nghiệp đang được cải thiện giúp tối ưu hóa chi phí sử dụng vốn. Nghĩa là lợi thế và sức cạnh tranh của doanh nghiệp ngày càng được củng cố.

Như bạn có thể thấy, trong ví dụ trên, tỷ suất lợi nhuận gộp của Vinamilk có xu hướng tăng đều từ năm 2014 đến 2020. Năm 2014, tỷ suất lợi nhuận gộp của Vinamilk là 32%, tăng đều lên 47% vào năm 2018. Nhờ sự gia tăng doanh thu và lợi nhuận này, giá cổ phiếu của EIA tăng đều trong giai đoạn này.

Biên lợi nhuận gộp cao hơn trung bình ngành

Khi so sánh độc lập chỉ số GPM của một doanh nghiệp, chúng ta rất khó xác định doanh nghiệp hoạt động tốt hay kém. Để sử dụng chỉ số này một cách hiệu quả, các nhà đầu tư phải so sánh các công ty trong cùng một ngành. Trong cùng một ngành, công ty nào có GPM cao hơn chứng tỏ công ty đó có lợi thế cạnh tranh hơn.

Ví dụ: Hòa Phát và Vinamilk là hai công ty hoạt động trong hai lĩnh vực khác nhau. Do đó, nhà đầu tư không thể so sánh biên gộp của hai doanh nghiệp rồi đưa ra kết luận Hòa Phát hay Vinamilk hiệu quả hơn. Thay vào đó, bạn có thể so sánh GPM của từng doanh nghiệp với mức trung bình của ngành để ước tính.

Ở biểu đồ trên, khi so sánh biên lợi nhuận gộp của các công ty trong ngành thép, có thể thấy HSG có biên lợi nhuận gộp bình quân khá cao và ổn định. Cụ thể quý I/2020 cao nhất là 17,3%. Trong khi đó, biên lợi nhuận gộp của HPG có xu hướng kém ổn định hơn. Mặc dù trong quý I và quý II/2019, tỷ suất lợi nhuận gộp của HSG ở mức khá cao nhưng đến quý III và quý IV lại có sự sụt giảm đáng kể, thấp nhất là 6,86%. Còn lại, biên LN gộp của NKG và POM mặc dù tăng trưởng đều nhưng không mấy ấn tượng so với phần còn lại của ngành.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận gộp (GPM)

Dựa vào công thức tính tỷ suất lợi nhuận gộp có thể thấy: Thu nhập, chi phí sản xuất là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số lợi nhuận gộp. Hãy xem chúng ảnh hưởng như thế nào đến sự biến động của chỉ số này.

Hiệu quả sản xuất doanh nghiệp

Tỷ suất lợi nhuận gộp là thước đo hiệu quả sản xuất và hoạt động của một công ty. Tỷ suất lợi nhuận gộp tốt là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang sản xuất hiệu quả và có lợi thế. Nhà đầu tư có thể so sánh tỷ suất lợi nhuận gộp giữa các công ty trong cùng ngành hoặc giữa các thời kỳ của cùng một công ty. Công ty có tỷ suất lợi nhuận gộp thấp hơn sẽ hoạt động kém hiệu quả hơn trong quá trình sản xuất.

Việc bán hàng

Doanh thu rõ ràng là một yếu tố quyết định lớn đến tỷ suất lợi nhuận gộp. Doanh số thấp chưa chắc đã khiến biên lợi nhuận gộp thấp nếu doanh nghiệp tối ưu hóa được giá vốn hàng bán. Tuy nhiên, nếu doanh thu không bù đủ chi phí đầu vào thì tỷ suất lợi nhuận gộp cũng vô nghĩa.

Chiến lược định giá sản phẩm

Nếu doanh nghiệp có thể tối ưu hóa giá vốn và bán được hàng nhưng chiến lược định giá kém cỏi cũng sẽ khiến tỷ suất lợi nhuận gộp thấp. Do lúc này thu nhập chênh lệch không nhiều so với chi phí sản xuất nên lợi nhuận gộp thấp. Vì vậy, doanh nghiệp phải có chiến lược định giá sản phẩm tối ưu, phù hợp với thị trường.

Cách tăng tỷ suất lợi nhuận gộp

Thông thường, có 2 cách để doanh nghiệp tối ưu hóa và tăng GPM.

Tăng thu nhập ròng

Các doanh nghiệp có thể cải thiện tỷ suất lợi nhuận gộp bằng cách tăng doanh số bán hàng. Đây được coi là phương pháp phổ biến nhất, mang lại lợi ích lớn nhất. Để làm được điều này, doanh nghiệp phải bán được nhiều sản phẩm hơn hoặc tăng giá sản phẩm của mình. Về lý thuyết thì có vẻ dễ, nhưng việc tăng giá sản phẩm chỉ có thể thực hiện được đối với những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh. Đồng thời, giá sau khi tăng phải phù hợp với mức sẵn sàng chi trả của người mua. Nếu nhu cầu tiêu thụ sản phẩm không cao, giá “trên trời” thì doanh nghiệp dễ rơi vào tình trạng hàng tồn kho tăng nhanh.

Giảm chi phí đầu vào

Giảm chi phí đầu vào cũng là một cách hiệu quả để tối đa hóa lợi nhuận gộp. Doanh nghiệp có thể tìm được nhà cung cấp nguyên vật liệu với giá rẻ hơn. Tuy nhiên, một vấn đề mà việc giảm chi phí đầu vào có thể dẫn đến là giảm chất lượng sản phẩm. Vì vậy, để giảm giá thành mà chất lượng không bị ảnh hưởng, nhiều đơn vị chọn giải pháp tăng sản lượng. Đây được coi là một chiến lược cực kỳ hiệu quả trong thời gian dài. Thông qua tăng trưởng, doanh nghiệp sẽ giảm chi phí bình quân về nguyên vật liệu, nhân công, máy móc, tài sản, v.v.

kết luận

Trong bài viết trên, DNSE đã cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về tỷ suất lợi nhuận gộp. Hi vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn dễ dàng đánh giá hiệu quả hoạt động và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp mình. Và nhờ đó, bạn sẽ biết mình có nên đầu tư vào doanh nghiệp đó hay không.

Nguồn: https://nhaxinhplaza.vn
Chuyên mục: Đời sống